Wpływ praktyki uważności na procesy lękowe. Mindfulness w badaniach.

utworzone przez | gru 15, 2020 | Medytacja & mindfulness | 0 komentarzy

Dzisiejsze czasy są szczególne. Wraz z rozwojem cywilizacji poziom stresu i lęku wśród społeczeństwa nie spada lecz rośnie. Zwykle nie są to już lęki związane z przetrwaniem- głodem, ucieczką czy walką (jak tysiące lat temu). Są to lęki, które nadbudowujemy w swojej głowie poprzez błędne interpretacje tego co dzieje się wokół nas, zbyt intensywne analizowanie i rysowanie czarnych scenariuszy, a także życie w ciągłym napięciu i pośpiechu, gonienie za ambicjami, brak zachowania balansu między pracą a odpoczynkiem… .

SKUTKI STRESU I LĘKÓW?

Wymienione sytuacje, powodują w naszych ciałach wyrzut hormonów i napięć, które nie mając ujścia, osłabiają nasze zdrowie, doprowadzają do zaburzeń psychicznych lub po prostu pogarszają nasze samopoczucie. To jak odnajdujemy się w otaczającej nas rzeczywistości, zależne jest w dużym stopniu od nas samych.

I CO DALEJ?

Mamy pełen wachlarz narzędzi do tego, aby wpływać na swoje zdrowie zarówno fizyczne jak i psychiczne. Nie bez powodu coraz bardziej popularna staje się aktywność fizyczna, a także praca nad rozwojem duchowym/mentalnym. Będąc aktywnym i regularnie ćwicząc wpływamy na gospodarkę hormonalną w naszym ciele, regulujemy napięcia, które się w nim skumulowały i wzmacniamy swój organizm. Ale zadbać o siebie możemy także poprzez praktykę relaksacji, medytacji lub treningów uważności. Istnieje wiele badań, które potwierdzają wpływ tych narzędzi na nasz mózg- a tym samym wszystko co z nim związane.

UWAŻNOŚĆ A MÓZG?

Leczenie lęków poprzez trening Mindfulness polega m.in. na osłabianiu automatycznych reakcji w różnych strukturach naszego ciała m.in. w mózgu[i]. Aby zrozumieć ten mechanizm warto zapoznać się z niektórymi procesami, które odbywają się w poszczególnych częściach mózgu, a z którymi poprzez praktykę uważności możemy pracować.

  • Pień mózgu– najbardziej pierwotny obszar mózgu; odpowiedzialny za utrzymanie funkcji życiowych- w tym m.in.: oddychanie, właściwą pracę serca, termoregulację, połykanie, utrzymywanie organizmu w stanie przytomności
  • Układ limbiczny– odpowiedzialny za wyzwalanie większości emocji, zachowań popędowych, uczucie głodu, pragnienia czy węch; dodatkowo odpowiada za przetwarzanie informacji oraz procesy pamięciowe
  • Kora przedczołowa– najmłodszy ewolucyjnie obszar mózgu; odpowiedzialna za pamięć roboczą, analizowanie, planowanie, hamowanie spontanicznych zachowań, uwagę, intencję, regulację emocji.

Poprzez wymienione obszary mózgu, praktyka Mindfulness ma również udokumentowany wpływ na:

  • System nerwowy (układ współczulny i przywspółczulny)
  • Układ odpornościowy
  • Narządy (serce, jelita, gruczoły)
  • Symptomy somatyczne (szybszy rytm serca, nadciśnienie, napięcia- redukowanie tych zjawisk)
  • Zachowania (walka, ucieczka, zastygnięcie/sztywność)

UWAŻNOŚĆ- METODA NA ZABURZENIA LĘKOWE?

Mindfulness zdobywa coraz więcej zwolenników, którzy poprzez regularną praktykę pracują nad swoim samopoczuciem lub wspierają się w przypadku długotrwałego stresu, lęków czy nawracających depresji. Jak uważność pomaga nam w sytuacji pojawianie się stresu lub lęków? Poniżej kilka aspektów, na które ma wpływ regularny trening:

  • Utrzymanie uwagi i koncentracji:
    • pomaga w przypadku problemu z oderwaniem się od utrwalonych wzorców myślenia
    • wspiera redukcję ruminacji (czyli obsesyjnie nawracających myśli, związanych np. z ciągłymi wątpliwościami co do poprawności wykonanych czynności, odbioru minionych zdarzeń, postrzegania siebie; negatywne i męczące)
    • hamuje nadaktywność systemu sympatycznego (aktywuje się on w sytuacjach stresu lub innych, które wymagają mobilizacji organizmu; jest odpowiedzialny m.in. za przyspieszenie czynności serca oraz oddychania, wzrost ciśnienia, wzrostu poziomu adrenaliny i glukozy)
  • Regulacja autonomicznego systemu nerwowego, poprzez:
    • poprzez obniżenie pobudzenia fizjologicznego
    • zrost aktywacji układu parasympatycznego (uruchamiającego się podczas relaksacji i odpoczynku; odpowiada on m.in. za zwolnienie pracy serca, obniżenie ciśnienia, zwężenie źrenic, spowolnienie oddechu)
    • trening oddechowy oraz ćwiczenie „body scan”- wchodzące w skład praktyk Mindfulness
  • Wzrost elastyczności i akceptacji– umożliwia samoregulację m.in. poprzez:
    • odcięcie się od długotrwałych wzorców zachowań i postrzegania
    • łatwiejsze przystosowywanie się do zmieniającego się otoczenia
    • utrzymywanie motywacji do podejmowania kolejnych działań (mimo napotkanych trudności)
  • Wpływ na pozytywne i długotrwałe zmiany w mózgu– widoczny w obszarach mózgu wymienionych na początku artykułu; wśród nich zauważono np.:
    • silniejszą aktywację przedczołową (która jest odpowiedzialna za pozytywne emocje), wzrost utrzymania uwagi i koncentracji
    • sprawniejszą regulację procesów emocjonalnych
    • otwartą świadomość procesów, które mają miejsce w ciele i umiejętność ich nazywania
    • poprawę funkcji immunologicznych organizmu

Trening uważności Mindfulness ma znaczący wpływ na aktywność poszczególnych obszarów mózgu. Dzięki tej wiedzy możemy skutecznie wspierać leczenie procesów lękowych u praktykujących, a także zapobiegać podatności na stres i emocje, które nam nie służą. Poza terapią lęków, uważność rozwija w nas wiele innych struktur, które mogą poprawić naszą jakość życia. Ale o tym w kolejnym poście.

 

[i] S. Radoń, Czy medytacja naprawdę działa?, Kraków: WAM 2017, s.110

Podobne artykuły które mogą Cię zainteresować

0 komentarzy

Wyślij komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *