Pomiędzy neuronami w naszym mózgu trwa nieustanny dialog. Komunikując się ze sobą powodują one tzw. bioelektryczną aktywność mózgu, którą zbadać można za pomocą elektroencefalografu (EEG). Rejestruje się w ten sposób zmiany potencjału elektrycznego na powierzchni skóry (na czaszce), pochodzące od aktywności neuronów kory mózgowej. Wzór neuronowej działalności elektrycznej nazywamy właśnie falami mózgowymi.

Fale mózgowe mówią o tym, co aktualnie przetwarza nasz mózg, jakie ma w danym momencie ograniczenia lub możliwości do działania, a także w jakim stanie emocjonalnym się znajduje. Zmieniają się one m.in. wraz z wiekiem, samopoczuciem, przy zamknięciu oczu, w porodzie, a także na skutek choroby lub pod wpływem stymulantów. Dotychczas zarejestrowano 5 rodzajów fal mózgowych, które różnią się między sobą zakresami częstotliwości (czyli liczbą drgań na sekundę (Hz)). W zależności od stanu psychicznego w jakim człowiek się znajduje, dominuje zawsze jeden rodzaj fal, ale pozostałe są również aktywne.

Poniższe zestawienie przedstawia fale mózgowe oraz ich dokładną charakterystykę:

• DELTA (0,2- 4 Hz)- najwolniejsze fale. Występują podczas stanów nieświadomości, np. głębokiego snu. Pod ich wpływem organizm jest w stanie spokoju, wzmacnia się także układ odpornościowy, następuje regeneracja, gojenie, regulacja emocji.

U dzieci w wieku 0- 24 mies. są to jedyne fale jakie można zarejestrować.

• THETA (4- 8 Hz)- również dość wolne fale. Wykryć je można podczas głębokiego stanu relaksu, na pograniczu snu, podczas medytacji lub transu. Aktywują one intuicję, zmysły, wyobraźnię i pamięć. Powiązane są także z kreatywnością, nauką oraz tzw. stanem „flow”.

Aktywują się po raz pierwszy w wieku 2-6 lat.

• ALPHA (8- 12 Hz)- występują podczas stanu relaksu lub delikatnej medytacji/kontemplacji, ale z zachowaniem świadomości tego co dzieje się dookoła. Wiążą się z ograniczeniem bodźców zewnętrznych, wyciszeniem umysłu, wizualizacjami, kreatywnością. Pozostawanie pod wpływem tych fal, wspomaga szybsze uczenie się.

Pojawiają się od wieku 7- 12 lat.

• BETA (12- 38 Hz)- fale szybkie, o wysokiej częstotliwości. Aktywne podczas stanu czuwania, gdy jesteśmy skupieni, analizujemy, działamy. Wiążą się także z czujnością, koncentracją i racjonalnym myśleniem. Silnie powiązane z aktywacją kory nowej.

Uaktywniają się od 12 roku życia i wtedy też zaczynają dominować.

• GAMMA (38- 42 Hz)- najszybsze fale. Towarzyszą podwyższonej świadomości oraz szczytowej wydajności. Charakteryzują maksymalne skupienie, koncentrację i szybkie procesy myślowe. Wspomagają przyswajanie i przetwarzanie informacji, a także funkcje motoryczne. Wyższe fale gamma zarejestrowano dotychczas u wieloletnio-medytujących mnichów. Trwają badania nad wykorzystaniem tych fal w celu leczenie osób z głęboką depresją, alzheimerem i autyzmem.

To jakie fale aktualnie rejestrowane są w naszym mózgu, w dużym stopniu zależy od nas samych. To my mamy wpływ na to czy potrafimy dłużej utrzymać koncentrację, wyciszyć się lub wejść płynnie w stan relaksacji. Mindfulness, jako trening uważności, jest jednym z narzędzi za pomocą, którego możemy ćwiczyć swój mózg. Poprzez regularną praktykę, jesteśmy w stanie osiągać stan świadomej uwagi, zwiększając tym samym koncentrację, a także czujność. Nie towarzyszy jednak temu żadne napięcie, presja czy lęk, ale stan relaksacji. Mózg uczy się także zarządzania procesami myślowymi oraz regulowania pojawiających się emocji. Trening uważności pomaga zatem w przechodzeniu pomiędzy różnymi falami mózgowymi, co ma ogromny wpływ zarówno na nasze samopoczucie jak i zdrowie fizyczne.